Na een prachtige uitvoering in de Oosterpoort op de avond ervoor, waren Toonkunstkoor Bekker met het Noord Nederlands Orkest en het Groninger Kinder- en Jeugdkoor onder leiding van Geert-Jan van Beijeren Bergen en Henegouwen op zaterdagavond 17 maart te gast in de Nicolaïkerk te Appingedam. In zijn jubileumjaar mocht Bekker de Matthäus niet eenmaal maar zelfs tweemaal ten gehore brengen. Het was een ervaring om naar uit te kijken, met dierbare koorstukken en prachtige aria’s die zouden worden vertolkt door de solisten Stefanie True, Rosanne van Sandwijk, Marcel Beekman, Günter Papendell en Robbert Muuse.
De avond zou echter anders lopen dan voorzien.

Omstreeks acht uur, middenin het koraal ‘Ich will hier bei dir stehen’ viel de stroom uit. In het donker speelden en zongen de musici door op geheugen: noten en tekst waren niet meer te zien. Na dit koraal brak een gedwongen pauze aan. Het bleek niet alleen de kerk te zijn die zonder stroom zat, heel Appingedam was in duister gehuld. De website van Enexis liet weten dat het 2-3 uur kon duren voordat het probleem verholpen was. Her en der viel inmiddels ook het bereik van mobiele telefoons weg. Hoe afhankelijk bleken wij hier van elektriciteit: het orgel, een onmisbaar instrument in Bachs Matthäus Passion, werkte niet meer en langzamerhand werd de temperatuur in de kerk steeds lager, waardoor instrumenten ontstemd konden raken.
Na druk overleg tussen dirigent en de artistieke leiding van het NNO, werd besloten tot kwart over negen te wachten op stroom. Zou de storing tegen die tijd niet verholpen zijn, dan zou het concert afgelast moeten worden.

Opeens klonken er heldere kinderstemmen, iedereen in de kerk werd stil: het Groninger Kinder- en Jeugdkoor nam afscheid van zijn publiek met een a capella ‘O Mensch, bewein dein Sünde Groß’. Het waren klanken zoals Bach ze bedoeld moet hebben: hun herkomst onzichtbaar voor mensenogen, alsof we even vanuit de hemel werden aangeraakt.

Kwart over negen brak aan. Nog steeds was er geen elektriciteit. Solisten, orkest en koor verzamelden zich voorin de kerk. Het publiek zou als afsluiting van deze onverwachte wending van de avond het slotkoor te horen krijgen. Mensen werden verzocht om met hun telefoon de orkestleden en de dirigent bij te schijnen. Tussen het orkest in stond publiek, koorleden stonden dicht om het orkest heen. Er was een saamhorigheid en intimiteit die alleen maar kan ontstaan als het onverwachte je overkomt. ‘Wir setzen uns mit Tränen nieder’ klonk in het donker zoals zij bij licht niet had kunnen klinken; een onvoorzien cadeau.
De laatste noten van de avond klonken, het publiek applaudiseerde en toen, hoe wonderlijk de timing, was er plotseling weer licht. Een verbaasde juichkreet ging door de kerk.

Wat nu? Snel werd besloten een deel van de Matthäus ten gehore te brengen. De delen 30 tot 49 en, opnieuw, het slotkoor. Zo mochten we alsnog genieten van de aria’s ‘Geduld’, ‘Erbarme dich’, ‘Gebt mir meinen Jesum wieder’ en ‘Aus Liebe will mein Heiland sterben’ en zweeg Jezus onder de beschuldigingen en spot die hem ten deel vielen. In deze Matthäus vond echter, ondanks de schreeuw van het volk ‘Laß ihn kreuzigen!’, geen kruisiging plaats. Jezus stierf niet.
Licht en duister, de onvolmaaktheid van het leven, wel of geen dood: in Appingedam beleefden we dit alles op deze avond. Een Matthäus Passion die ons nog lang zal heugen.

Sanne Werkman
2e sopraan

Via WhatsAb van de voorzitter van het GKJK werd het voorval zelfs gemeld op NPO radio 4 bij De Klassieken de volgende maandagochtend: